طراحی و تولید پایدار یا سبز (حفظ محیط زیست) از موضوعات بسیار جنجالی و بحث‌برانگیز در جهان امروز است. بدون تردید یکی از موارد مهمی که انسان همواره با آن دست و پنجه نرم می‌کند، نحوه ی نگرش و برخورد با سنگ، منابع انرژی، تعامل بین انواع انرژی ها و اثرات ناشی از استفاده و مصرف آن ها است. در نگرش پایدار، طراحی و تولید به گونه ای انجام می‌شود که سه مورد ذکر شده در یک چرخه ی ارتباطی صحیح قرار بگیرند و در آینده نیز بتوان از نتایج مصرف انرژی های مصرف شده در زمان حال، بهره مند شد. به عبارت دیگر؛ شکل گیری این نوع طراحی و تولید، بدون داشتن نگرشی درست و تعریفی مشخص امکان‌پذیر نیست.
اصطلاح پایداری، برای نخستین بار در سال 1986، توسط کمیته ی جهانی گسترش محیط زیست، به عنوان" رویارویی با نیازهای عصر حاضر، بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده در رویارویی با نیازهای زمان آن ها" مطرح شد.
باید خاطرنشان کرد، که مفهوم طراحی و تولید پایدار، یک مفهوم عام بوده و در بسیاری از زمینه‌ها از جمله معماری، طراحی گرافیک، کشاورزی، ماشین‌آلات و هر آن چه که با محیط زندگی انسان سروکار دارد، به صورت فراگیر کاربرده دارد.
شاید بتوان گفت که: هدف از طراحی و تولید پایدار؛ کاهش آسیب‌های محیطی، به حداقل رساندن مصرف و نیز اتلاف منابع انرژی و هماهنگی هرچه بیشتر با طبیعت است. به عبارتی دیگر؛ فلسفه ی طراحی و تولید پایدار؛ پشتیبان و مشوق نگرش‌ها و تصمیم‌هایی است که در هر مرحله از "طراحی، ساخت و سپس مصرف"، تاثیرات منفی کل فرآیند بر محیط زیست و سلامت استفاده‌کننده ها را نیز در نظرگرفته باشد. اما مساله این است؛ که آیا واقعا و در عمل، اندازه‌گیری پایداری محصولی مانند سنگ امکان پذیر است؟ و در صورت جواب مثبت چگونه چنین کاری ممکن است؟
خصوصیات محصولات پایدار و سبز به مرور زمان در حال تغییر است. اما اصول بنیادی حاکم بر آن ثابت است. به طور مثال؛ برای ارزیابی یک ساختمان سبز، استفاده از محصولاتی مدنظر است که در هنگام تولید و استفاده‌ی آن ها مصرف انرژی به درستی مدیریت شده باشد، ضایعات و آلودگی آن کم بوده و استفاده از منابع طبیعی نظیر چوب، آب و مواد سمی در آن ها به حداقل ممکن رسیده باشد. هم چنین می‌توان گفت: که در تولید محصول از منابع تجدیدپذیر استفاده شده و محصول نهایی دارای طول عمر بالایی باشد.
در مقاله ی پیش‌رو به دلیل گستردگی عوامل موثر در پایداری محصول، تنها به مقوله ی مدیریت مصرف انرژی به عنوان؛ مهم ترین عامل در فرآیند پایداری و همگامی سنگ با محیط زیست از نظر انتشار گازهای گلخانه ای می‌پردازیم.
1. مدیریت منابع انرژی
این نوع و شیوه ی مدیریتی از دو زاویه قابل بررسی است.
زاویه ی الف- مدیریت منابع تجدیدناپذیر:
با توجه به روند رو به رشد منابع غیرقابل تجدید، مانند؛ سوخت‌های فسیلی و مواجهه- ی جدی با بحران انرژی درسال‌های اخیر، استفاده ی بهینه از این نوع منابع، حیاتی به نظر می‌رسد. زیرا، این نوع منابع-با توجه به ذخایر موجود- در سال‌های آتی به پایان خود خواهند رسید و برای دسترسی به منابع جایگزین باید، فعالیتی جدی در دستور کار قرار داده شود.
زاویه ی ب- مدیریت منابع تجدیدپذیر:
بهترین نوع از منابع انرژی که در طراحی پایدار سنگ بر‌آن تمرکز شده است؛ منابعی هستند که توانایی قرارگرفتن در چرخه ی طبیعی با قابلیت بازگشت در مدت زمان محدود را داشته باشند. در این نوع مدیریت منابع، همواره طراح تلاش می‌کند تا نوعی تعادل بین اثرات تولید شده و محیط اطراف آن برقرار کند. تا این دو در یک چرخه ی بازگشتی بتوانند با یکدیگر ارتباط مناسب را پیدا کنند.
در این نوع طراحی، با استفاده از منابعی که هم در دسترس بوده و هم طبیعی هستند. مانند؛ خورشید، باد و باران، همواره پروژه‌ای اقتصادی‌تر خواهیم داشت.
با توجه به موارد فوق می توان چنین نتیجه گرفت، که در صنایع مختلف مربوطه اعم از؛ استخراج، تولید و فرآوری سنگ، می‌بایست منابع تجدیدپذیر را جایگزین منابع تجدیدناپذیر کرد. یا در کمترین حد ممکن، استفاده از این منابع را به حداقل رساند و یا لااقل به نحوی توجیه پذیر تولید را بهینه کرد. بدین منظور لازم است تا میزان استفاده از منابع انرژی را در فرآیند استخراج و تولید سنگ مشخص نمود، تا بتوان آن را بهینه ساخت.
2.همگامی با محیط زیست
یکی از مهم ترین عوامل پایداری با محیط زیست، میزان انتشار گازهای گلخانه ای نظیر؛ دی اکسید کربن در فرآیند تولید محصولات است. افزایش انتشار گازهای گلخانه ای باعث به وجود آمدن تغییرات آب و هوایی در اتمسفر زمین شده و در بلند‌مدت تاثیرات مخربی بر شرایط زندگی بر روی این کره‌ی قابل سکونت دارند. از آنجایی که کشور ما از نظر تولید مهم ترین گاز گلخانه ای (CO2) مقام هشتم دنیا را دارد، ضرورت تلاش مسؤولانه ي تولید کنندگان محصولات صنعتی، به نوبه‌ي خود در کاهش تولید دی اکسید کربن، آشكارتر است.
بر اساس اطلاعات ارائه شده ی سازمان تغییرات آب و هوایی در سال 2009، میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در فرآیند تولید سنگ و دیگر مصالح ساختمانی در نمودار زیر آمده است.
با توجه به آمار منتشر شده از مجموعه ی صنعت سنگ انگلستان، استفاده از منابع تولید برق سبز، در فرآیند تولید سنگ، انتشار آلودگی و به خصوص گازهای گلخانه ای را کاهش می‌دهد.
مهم ترین نتیجه ای که از این دست جدول ها حاصل می شود، این است. که؛ تولید سنگ طبیعی به نسبت دیگر مصالح ساختمانی، کربن کمتری را تولید می‌کند و بر اساس این نتایج، بیشترین کربن تولیدی در فرآیند تولید و حمل محصول نهایی اتفاق می‌افتد، که می‌توان آن را با بهبود کارایی و اثربخشی تولید و مسیریابی حمل و نقل آن کاهش داد.
از دیدگاه مدیریت ضایعات؛ در زمینه ی پایداری با محیط زیست، سنگ را می‌توان جزء صنایع با ضایعات کم به حساب آورد. زیرا دور ریز آن را می‌توان به عنوان مواد اولیه صنایع پایین دستی به کار برد.
از دیگاه مصرف کننده و دوام و طول عمر مفید محصول، که یکی از اصول پایداری با محیط زیست می‌باشد، سنگ طبیعی-به شرط کاربری صحیح، به جا و نگهداری مناسب- به مرور زمان زیباتر شده و برای قرن‌ها دوام می‌آورد، همان طور که بسیاری از ساختمان های تاریخی بیان کننده‌ی این مهم هستند. به عنوان مثال؛ تخمین‌های صورت گرفته برای مصالح پوشش کف(غیر سنگی)، طول عمر 50 سال را برآورد کرده است، در حالی که انجمن ملی سازندگان ساختمان، برای سنگ طبیعی -به طور مشخص؛ گرانیت، مرمریت و سنگ‌های ورقه‌ای- تقریبا عمر صد سال را پیش‌بینی می‌کند. با توجه به این موضوع، سنگ در ساختمان بیشتر از عمر مفید یک ساختمان عادی دوام می‌آورد، بنابراین دوام سنگ، آن را به عنوان مصالحی ایده‌آل برای احیا و استفاده ی مجدد مطرح کرده است.
از سوی دیگر، با توجه به پیشرفت‌های جهانی و در روش‌های استخراج و بهینه‌سازی تولید در سال‌های اخیر، امید آن می‌رود که در سال های آینده با توجه به صرفه‌جویی‌های چشم‌گیر در انرژی و آب، این صنعت، عنوان سبزترین صنعت تولیدی را به خود اختصاص دهد.